Ekonomi, tıpkı bir deniz gibi bazen durgun bazen de dalgalıdır. İktisadi koşulların dalgalı olduğu zamanlarda piyasalarda bazı riskler ve belirsizlikler ortaya çıkar. Resesyon dönemlerinde ise hem piyasa genelinde hem sektörel bazda durgunluk olur. Buna bağlı olarak yatırımlardan tüketici harcamalarına, dış ticaretten yerel üretime kadar kadar hemen hemen tüm verilerde gerileme yaşanır. Ekonomik durgunluğun nedenlerini ve resesyon döneminde yatırım yapmadan önce bilinmesi gerekenleri yazının devamından öğrenebilirsiniz.
Resesyon Nedir?
Resesyon, büyüme verilerinin art arda iki mali çeyrekte de düşmesidir. En az 6 aydır aralıksız gerileyen Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) rakamları, ülkenin ekonomisinin durgunluğa girdiğine işaret eder. Ekonomik faaliyetlerdeki küçülme, geçmişten bugüne süren iktisadi döngünün bir parçasıdır. Zaman zaman dünya genelindeki gelişmeler, ülkelerin dış ilişkileri ve iç sorunları gibi nedenlerle açığa çıkar. Ardından devletlerin uyguladığı çeşitli maliye ve para politikası araçlarıyla dengelenir.
Finansal Hayatı Etkileyen Resesyonun Nedenleri Nelerdir?
Ekonomik resesyona yol açan çok sayıda neden bulunur. İşsizliğin artması ve kişi başına düşen milli gelirin azalması gibi nedenlerin hepsi, bir araya gelerek durgunluk koşullarını meydana getirir. Aşağıda ülkelerin resesyon dönemine girmesinin temelinde yatan bazı sebepleri görebilirsiniz.
● Talebin azalması
● Finansal krizler
● Siyasi belirsizlikler
● Kredi arzının daralması
● Yüksek işsizlik oranları
● Büyük çaplı doğal afetler
● Ham madde fiyatlarının artması
● Uluslararası ticarette yaşanan sorunlar
Resesyona neden olan durumlar arasında tüm dünyayı etkileyen gelişmeler de yer alır. Örneğin 2020 yılında ortaya çıkan Covid-19 pandemisi, çok sayıda ülkenin büyüme verilerini negatif yönde etkilemiştir. Statista’nın verilerine göre Birleşik Krallık, 2020’nin üçüncü çeyreğini %8 negatif GSYİH ile kapatmıştır. Aynı dönemde dünya genelindeki ortalama GSYİH rakamları ise %3,4 oranında düşmüştür.
Ekonomik Durgunluk: Resesyon Sürecinin Piyasaya Etkileri Nasıldır?
Ekonomide durgunluğun yaşandığı resesyon sürecinde piyasalarda da aynı etkiler hâkim olur. Genel anlamda büyüme verilerindeki gerilemeyi, ekonomik faaliyetlerdeki yavaşlama izler. Bunlar arasında üretimin, tüketimin, yatırımların ve gelirlerin azalması yer alır. Resesyonun birbirini tetikleyen etkilerini aşağıda daha detaylı şekilde görebilirsiniz.
● Piyasalardaki durgunluk, belirsiz bir ortam yaratarak tüketicileri harcama yerine birikim yapmaya yönlendirir.
● Talepteki azalma, üretim faaliyetlerinin yavaşlamasına neden olur.
● Üretimle beraber iş gücüne duyulan ihtiyaç da geriler.
● İşverenler, düşen talep nedeniyle istihdamı azaltır.
● Şirketler, maliyetlerini dengelemek için ücret artışlarını durdurabilir.
● Ücretlerdeki düşüş, gelir dağılımının bozulmasına yol açar.
Resesyonun sonuçları arasında borsalardaki hareketlenmeler de yer alır. Resesyon dönemlerinde hisse fiyatları da azalır. Bu durumun temelinde payları borsada işlem gören şirketlerin kârlarının ve yatırım aktivitelerinin küçülmesi bulunur. Ayrıca yatırımcıların riskli varlıklardan kaçınma eğilimi de borsadaki gerilemenin etkenleri arasındadır. Öte yandan, gayrimenkul piyasasında da olumsuz bir hava seyreder. Konut talebinin ve fiyatlarının azalması, emlak sahiplerinin finansal açıdan zorlanmasına neden olabilir.
Resesyon Döneminde Nasıl Yatırım Yapılmalı?
Durgunluk dönemleri, 6 aylık gerileme trendinin ardından ya da daha uzun bir sürede sona erebilir. Ne zaman başlayacağı ve biteceği kesin sınırlarla belli olmayan bu ekonomik yavaşlama sürecinde yatırım kararlarınızı özenle vermeniz son derece önemlidir. Bu sayede birikimlerinizin değerini kaybetmesi ya da bütçenizin ihtiyaçlarınızı karşılamada yetersiz kalması gibi sorunları önleyebilirsiniz. Ekonomik verilerin yavaşladığı dönemlerde yatırım yaparken şu noktalara dikkat etmenizde fayda vardır:
● Yatırım Portföyünü Çeşitlendirmek: Yatırım portföyünde farklı varlıklara yer vermek, riskleri dağıtmanızı sağlar. Örneğin portföyünüzde hisse senetleri, tahviller ve emtiaları bir araya getirebilirsiniz.
● Nakit Pozisyonunu Korumak: Acil nakit ihtiyaçlarınızı karşılamak ve fırsatları değerlendirmek için likiditesi yüksek varlıkları tercih etmeniz önemlidir. Bu varlıklara tahviller ve hisse senetleri örnek olarak gösterilebilir.
● Uzun Vadeli Düşünmek: Resesyonun etkileri sürerken piyasalarda dalgalanmalar olabilir. Yatırımcılar, genellikle kısa süreli olan bu hareketlenmeler yerine uzun dönemli düşünebilir ve büyüme potansiyeli vadeden varlıklara yönelebilir.
Belirsizliğin arttığı resesyon döneminde yatırım yapmak için güvenilir araçları tercih edebilirsiniz. Resesyonda altın, diğer yatırım araçlarına kıyasla daha iyi performans gösterir. Zira bu kıymetli maden, 1973’ten 2020’ye kadar yaşanan 8 ayrı durgunluk dönemine ilişkin verilere göre resesyonda yatırımcıların güvenli limanı olmuştur. Resesyon ve altın arasındaki ilişki, mevduat hesaplarında da geçerlidir. Düşük riskli yatırım enstrümanlarından olan vadeli mevduatlar, sabit getirisi ve yüksek likiditesi sayesinde durgunluk dönemlerinde varlıklarınızı korur. Dilerseniz On Mobil’in mevduat faizlerini inceleyebilir, birikimlerinizi değerlendirebilirsiniz.
Resesyon Zamanı ile Nasıl Başa Çıkılabilir?
Piyasaların durgunlaştığı resesyon zamanıyla başa çıkmak için her adımınızı temkinli atmanız gerekir. Bu dönemde harcamalarınızı azaltabilir, acil durumlara karşı nakit gücünüzü artırabilirsiniz. Böylelikle beklenmeyen giderlere ve diğer mali sorumluluklara karşı hazırlıklı olmanız mümkün hâle gelir. Ekonomik belirsizliğin arttığı resesyon dönemlerinde maddi açıdan ayakta kalabilmek için tasarruf etmenizde, borsadaki fırsatları değerlendirmenizde ve borçlarınızdan kurtulmanızda yarar vardır.
Paradan Tasarruf Etmeye Yönelin
Resesyon dönemlerinde paradan tasarruf etmek, finansal güvenliği sağlamak ve belirsizliklerle başa çıkmak için kritik öneme sahiptir. Harcamalarınızı gözden geçirerek gereksiz ve lüks alışverişlerden kaçınabilir, bütçenizi sıkı tutabilir, acil durumlar için bir fon oluşturarak mali direncinizi artırabilirsiniz. Bu sayede durgunluk döneminin beraberinde getirdiği her türden duruma karşı hazırlıklı olursunuz.
Borsadaki Fırsatları Değerlendirin
Resesyon dönemleri, borsada çeşitli yatırım fırsatları sunabilir. Borsadaki düşük fiyatlar, ileride değerlenmesi beklenen hisse senetlerini cazip hâle getirir. Uzun vadeli büyüme potansiyeli olan şirketlere yatırım yapmak, resesyon sonrası dönemlerde yüksek getiriler elde etme şansını artırır. Ayrıca bazı sektörler ve şirketler, resesyonlardan daha az etkilenebilir. Resesyona dayanıklı sektörler arasında temel gıdalar, sağlık hizmetleri, teknoloji ve enerji yer alır.
Borçlarınızdan Kurtulun
Ekonomik durgunluk dönemlerinde finansal güvenliğinizi sağlamak için borçlarınızı kontrol altında tutmanız önemlidir. Bunun için öncelikle borçlarınızı gözden geçirmeniz ve öncelik sırasına göre düzenlemeniz gerekir. Ardından acil ödemeleri planlayabilir, ilk sırayı yüksek faizli borçlara verebilirsiniz. Bu sayede mevcut borçların getireceği mali yük azalır. Ayrıca borçlarınızı, bütçenizi zorlamayan bir plan çerçevesinde ödemeniz mümkün olur.
* Sadece bilgi amaçlıdır, banka açısından bir bağlayıcılığı yoktur.
