Kapora Nedir?

Alışveriş öncesi ön ödeme sistemi, birçok alanda kullanılıyor. Daha çok kiralık ev bakanların karşı karşıya kaldığı bu sistem, kapora olarak adlandırılır. Kaporanın temel olarak yapılan alışverişlerde karşılıklı teminata dayandığını söylenebilir. İlgili malın başkasına satılmaması için verilen parayla güvence sağlanması hakkında bilinmesi gereken birçok yön bulunur. Kaporaya dair merak ettiğiniz her şeyi bu yazıda bulabilirsiniz.

Mal ya da hizmetlerin tamamını satın almadan önce, satıcıya ön ödeme yapmak, kapora olarak adlandırılır. Aslında ilgili ödeme, satın alınacak malın bir başkasına satışının engellenmesi açısından oldukça önemlidir. Sahip olduğu misyon nedeniyle cayma parasının uygulandığı alanlar son derece geniştir.

Taşınır, taşınmaz malların tamamı için bir ön ödeme olarak para verildiğini söylemek mümkündür. Örneğin düğün salonu araştırmakta olan bir çift, beğendiği mekân için ücretin tamamını ödemez. Bunun yanı sıra kapora vermek suretiyle düğün salonunun ilgili tarih için tutulduğu konusunda satıcı ile anlaşmaya varır.

Gayrimenkul sektörü, cayma parasının alındığı alanlardan bir diğeridir. Gayrimenkul satışında alıcı tarafından bir miktar para ödenir. Beğendiği evi satın alacak bir kişi, ev alırken kapora ödeyerek mülkün başkasına satılmasını önler. Kaporanın ödenmesi sırasında, satılık evin ücretinin çok az bir kısmını öder. Ev kiralarken de ön ödeme yapılır. Kesin sözleşme gerçekleşmeden önce kira bedelinin bir kısmını ödeyerek alıcı, kiralama işlemini garantiye almak ister.

Birçok sektörde uzun süredir aktif şekilde uygulanan cayma parasının hem alıcı hem de satıcılar için çeşitli avantajları bulunur. Bu avantajları şu şekilde ifade etmek mümkün:

● Alıcı ve satıcı arasında güven oluşmasını sağlar.

● Alıcı, ürün ya da hizmeti rezerve etmiş olur.

● Kapora ödendikten sonra alıcı ve satıcı arasında anlaşma sağlanması çok daha mümkündür.

● Alıcı, ilgili ödemeyi yaparak belirli durumlar adına bir güvence oluşturur.

Bu avantajlar, kaporanın alıcı ve satıcılar için son derece önemli bir sistem olduğunu gözler önüne serer. Yukarıdaki gibi nedenler, cayma parasının neden birçok sektör için önemli olduğunu ifade eder.

Kapora ücreti, satışa konu olan mal ya da hizmetin satış bedeline göre değişiklik gösterecektir. Genellikle satım bedelinin yüzde 5’i şeklinde ödenen cayma parasının, 1000 TL ya da 20.000 TL olması da mümkündür. Gayrimenkul sektöründe ise durum biraz daha farklıdır. Kiralanacak ev için alıcı, çoğunlukla kira bedelinin yüzde 10 ila 25’i arasında bir bedel öder. Yapılacak ödeme, mal/hizmetin satış bedeli üzerinden belirlenmekle birlikte sektör faktörü de ödenecek miktarın değişiklik göstermesine neden olabilir.

Cayma parasının ödenmesinden önce genellikle alıcı ve satıcı arasında kapora sözleşmesi yapılır. Alıcının ne zaman ödeme yapacağı, sözleşmenin maddelerinde yer alır. Ödeme, satın alma işleminden daha önce gerçekleştirilir. Fakat kaporada ödeme zamanı, genellikle birkaç durumda farklılık gösterir.

Anlaşmanın türü, cayma parasının ne zaman verileceğini belirler. Kapora, inşaat başta olmak üzere birçok sektörde geçerlidir. Sektörlerin dinamikleri ve gereksinimleri birbirinden farklı olduğu için alıcı tarafından ödeme zamanı, sektöre göre değişiklik gösterecektir.

Cayma parasının temin edilmesini etkileyen bir diğer durum ise alıcı ve satıcı arasında yapılan sözleşmedir. Sözleşmede kapora miktarı ve ödeme tarihi ile ilgili bilgiler yer alır. Her iki taraf arasında imzalanan bu yazılı belgeye herkesin uyması gerekir.

Alıcı ve satıcı arasında yapılacak satış işlemlerinde eğer kapora isteniyorsa bir sözleşme yapılması son derece önemlidir. Yapılacak olan sözleşme hem alıcı hem de satıcıyı koruyacak hükümleri bünyesinde barındırır. Eğer alıcı satın alma işleminden vazgeçerse sözleşmeye göre verdiği cayma parayı geri alamaz. Yani böyle bir durumda kapora iadesi yapılmaz. Yine sözleşmeye göre satıcı mal ya da hizmeti satmaktan vazgeçerse bu durumda alıcıya ödenen miktarı geri vermelidir. Cayma parasını alıp satıştan vazgeçmek, alıcıyı her anlamda zor bir duruma sokacağı için öncesinde sözleşmenin yapılmış olması son derece önemlidir.

Sözleşme hazırlarken alıcı ve satıcının isim ve soy isim, T. C. kimlik numarası ve adres bilgileri kesinlikle sözleşmeye eklenmelidir. Bu noktada, kapora sözleşmesinin süresine dair net bir zaman dilimi bulunmadığı söylenebilir.

Ürün/hizmet satın alacak bir kişinin, ilgili ödemeyi yapmadan önce bilmesi gereken birçok husus mevcuttur. Cayma parasını verirken dikkat edilmesi gerekenleri şu şekilde özetlenebilir:

● Eğer kaporada ödeme online bir şekilde yapılacaksa açıklama kısmına ücretin ne için gönderildiği yazılmalıdır.

● Ödeme öncesinde mutlaka sözleşme yapılmalıdır. Sözleşmede ödemenin ne için yapıldığı, tutarı, kime verildiği, veriliş tarihi, satışın gerçekleşeceği tarih gibi bilgiler yer almalıdır.

● Sözleşmede iptal koşullarına dair ibarelerin bulunup bulunmadığı incelenmelidir. Sözleşmede hangi durumlarda cayma parasının iade edileceğine dair ibarelerin yer alması, alıcının kendini güvence altında hissetmesini sağlar.

Bu hususların tamamı, cayma parası verirken göz önünde bulundurulmalıdır. Dikkat edilmezse taraflar arasında anlaşmazlık olduğunda cayma parasının geri alınamama ihtimali bulunur.

Kaporanın hangi durumlarda geri alınabileceğini bilmek, alıcı için son derece önemlidir. Çünkü kapora süresi sınırlıdır. Yani ürün belirlenen zamanda alınmazsa cayma parasının yanma ihtimali bulunur. Bunun yanı sıra ödemeyi alan satıcı, ödemeyi almasına rağmen satış işlemlerini yapmaktan vazgeçebilir.

Burada önemli olan husus, alıcının sözleşmede yazan ürün satın alım tarihini geçirmemesidir. Böyle bir durumda cayma parasının yanacağını belirtmek mümkündür. Öte yandan satıcı, bir miktar para almasına rağmen satın alma işlemini iptal ederse kaporayı alıcıya geri ödemesi gerekir. Bu ödemenisi için alıcı ve satıcı arasında bir sözleşme imzalanmalıdır.

Eğer satıcı, cayma parası alıp satın alma işlemini iptal etmişse ve alıcıya geri iade etmemişse ödeme, Tüketici Hakları Mahkemesince alınabilir. Çünkü kapora, TBK’nin 177. Maddesinin kapsamında bulunur. Sözleşmesiz kapora iadesi, durumun karmaşıklaşmasına neden olabilir. Fakat böyle bir durumda alıcı, hakkını yasal yollardan arayabilir.

Kaporanın belirli bir zamanı olduğu için zaman aşımı, paranın yanmasına neden olabilir. Yapılan sözleşmede ürün/hizmetin ne zaman satın alınacağına dair bir ibare bulunur. Satın alma işleminin zamanında yapılmaması, cayma parasının yanmasının sebepleri arasında yer alır. Ödemeyi alan ve satış işlemini iptal eden satıcının bu tutumu, alıcının mağdur olmasına neden olabilir. Bu nedenle cayma parası öncesinde sözleşme yapılır ve satıcı kaynaklı bir durumunda parasının yanmayacak olduğu güvence altına alınır.

Müşterisine yenilikçi mevduat hesapları sunan, birçok avantajlı teklif ile müşterisinin her zaman yanında olan Burgan Bank, bankacılık işlemlerinizi hızlı, kolay ve pratik bir şekilde tamamlamanızı sağlar.

* Sadece bilgi amaçlıdır, banka açısından bir bağlayıcılığı yoktur.